PAZARYERLERİNDE SATIŞ
E-ticaret yapmak isteyen firmalar birçok alternatifi değerlendirmek zorundadır. Bir firma ürünlerini kendi e-ticaret mağazasından satışa sunabilir; ancak yeni bir e-ticaret sitesi kurarken büyük zorluklarla karşı karşıya kalınabilir. Ürünlerin depolanması, gönderilmesi, ödeme alınması ve her şeyden önemlisi siteye müşteri çekmek çok karmaşık süreçleri gerektirir. Peki, bu durumda firmalar nasıl e-ticaret yapabilir?
Kendi e-ticaret sitesini kuramayan veya e-ticaret sitesini yönetmekte zorluk çeken birçok firma online pazaryerlerinde satış kanallarını tercih etmektedir. E-ticaret sitesi kurmadan, ürünlerini hedef kitleye pazaryerlerindeki satış kanalları aracılığı ile sunma imkanı bulan firmalar, kârlılığını artırabilir.
Pazaryerleri Nedir?
Online pazaryerleri (marketplace), bir e-ticaret iş modelidir. Farklı büyüklüklerdeki firmalara mal ve hizmetlerini satma imkanı verir. E-ticarette büyük bir başarı elde eden pazaryerleri, çok kanallı pazar modelidir. E-ticaretin en popüler ve en kârlı iş modelleri arasında bulunan pazaryerleri, üçüncü taraf satıcıların ürünlerini tek bir online pazarda satmasına olanak tanır. Bütün işletmeler, aynı yazılım altyapısını ve aynı algoritmaları kullanır. Tüm satıcılar ürünlerini tek bir web sitesi çatısı altında dağıtır.
Pazaryerleri, e-ticarette büyüme trendi içindedir. Çoğu e-ticaret sitesi kendi markalarına sahip oldukları halde bu platformlardan da yararlanmaktadır. Böylece potansiyel satışlarını artırabilirler ve kârlarını en üst düzeye çıkarabilirler. E-ticarette ulusal veya uluslararası pazaryerlerinin parçası olmak, markaya birçok farklı şekilde fayda sağlayabilir. Ayrıca, satıcılar ile alıcılar arasındaki ilişkileri güçlendirmeye de yardımcı olur.
Pazaryerlerinin Avantajları
E-ticaret ekosisteminin gereksinimlerine uygun olarak kurumsal bir yazılım çözümü ile sunulan pazaryerleri, bütün taraflara farklı şekillerde avantajlar sunar.
• Kendi e-ticaret web sitesi ve yazılımlarını kurmak için bütçesi ya da pazarlama yeteneği olmayan küçük mağazalar, pazaryerlerinde satış yapabilir. Bu mağazalar, pazaryerlerinde daha büyük veya bilinen işletmelerle kendilerini eşitleyerek, görünürlük kazanabilir.
• Pazaryerleri müşterileri, tek bir web sitesinde farklı mağazaların ürünlerini görerek, aralarında tercih yapabilir. En uygun fiyatlı veya en kaliteli ürünü bulma şansına sahiptirler.
• Pazaryerleri, müşterilere kupon ve pazarlık seçeneği sunar. Ayrıca, tepki süresini kısaltır. Bu hem satıcı hem de alıcı için faydalıdır. Hızlı yanıtlar, satıcıların kampanyaları için gerekirse değişiklik yapmalarına olanak tanır.
• Firmalar kendi e-ticaret siteleri için domain, hosting, SEO ve dijital reklamlar gibi çok sayıda işlem için ücret ödemek zorunda kalır. Pazaryerlerinde bu işlemlere için harcanan ücretlerden çok daha az miktarda ödeme yapmak yeterlidir.
• Pazaryerinin, bireysel bir e-ticaret web sitesinden çok daha fazla müşterisi vardır. Satıcılar, promosyonlara bir miktar para harcayarak çok daha fazla kişi tarafından görülebilir. Bu da yeni bir müşteri edinme maliyetini azaltır.
Pazaryerlerinin Dezavantajları
Pazaryerleri birçok avantajına rağmen karmaşık zorluklar ve dezavantajlar da içerir;
• Pazaryerlerinin hacmi büyüktür ve fiyat rekabeti yüksektir. Satıcılar, rekabet edebilmek için müşteriye düşük fiyatla satış yapmak zorunda kalır ve bu durum kârlarını düşürür.
• Pazaryerleri ürün kalitesi ve teslimat süresi konusunda kontrol sahibi olmayabilir.
• Pazaryeri işletmeleri, platformlarını kullanan farklı satıcılar tarafından satılan ürünlerden komisyon alır. Firmalar pazaryerlerine üyelik ve satılan ürünler için komisyon ödemek zorundadır.
• Online pazaryerleri üzerinde ön sıralara çıkmak ve mağazanın görünürlüğünü artırmak için pazaryerine ek reklam ücretleri ödemek gerekebilir. Aksi takdirde firmalar, markalarını öne çıkartmakta zorlanır.
• Firmalar, pazaryerlerinin kurallarına uymak zorundadır.
• Tüketiciler önemli bir markadan alışveriş yapmaya eğimlidir. Sadece pazaryerlerinde olmak marka kimliğini olumsuz etkiler.
Pazaryerlerinde Satış Hakkında Bilinmesi Gerekenler
• Pazaryerlerinde satış, e-ticaret sitesi kurmanın yüklü maliyetlerinden kurtulmayı sağlar. Ancak, rekabetin doruklarda yaşandığı pazaryerleri, marka prestijini korumayı engelleyebilir.
• Pazaryerleri, bağımsız e-ticaret sitelerinden daha fazla ziyaretçi çekerler. Birçok kişi belirli bir şey aramasa bile bu web sitelerine göz atar. Bu ziyaretçilerden bazıları, sitede rastladıkları farklı ürünleri de alma eğilimi gösterir. Bu, dürtü alımlarına yol açabilir.
• Tüketici odaklı iş modeli uygulayan pazaryerlerinde müşteri yorumları veya şikayetleri sonucu mağazaya yaptırım uygulanabilir.
• Kendi e-ticaret sitesi olan firmalar pazaryerlerinde satış kanalından ürünlerini pazarlayarak kârını artırabilir.
• Pazaryerleri, sınır ötesi e-ticarete de imkan verir.
• Pazaryerlerinden 7 gün 24 saat satış yapılabilir.
• E-ticarette yeni olanaklar sunan pazaryerleri, ticari tecrübe kazandırır.
• Pazaryerlerinde çapraz satış olanağı daha azdır.
• Pazaryerlerinin kuralları, markanın hareket alanını kısıtlayabilir.
Türkiye’deki Online Pazaryerleri
Türkiye’de online pazaryerlerinin, çok kanallı online perakendenin 10,7 milyar TL’lik getirisine %50 oranında bir katkısı vardır (1). Bunun sebebi, pazaryeri platformlarının tüketiciler tarafından benimsenmiş olmasıdır. Pazaryeri iş modeli, tedarikçilerin iyileştirme alanlarından biri haline gelmiştir. Son iki yıl içerisinde de önemli bir ilerleme kaydetmiştir.
Pazaryeri iş modelinin yaygınlaşmasının kayda değer sebepleri vardır. Pazaryerleri, sahip oldukları lojistik, dağıtım, dijital pazarlama ve içerik gibi alanlardaki yetkinlikleri ile KOBİ'lerin ve geleneksel perakendecilerin e-ticaret için başlangıç bariyerini aşağı çekmektedir. Ayrıca, KOBİ'lerin yurt dışına açılması için önemli bir destekleyici unsurdur.
Türkiye'de pazaryerlerine yapılan yatırımlar son yıllarda artış göstermektedir. Türkiye'de kullanıcılar tarafından tercih edilen e-ticaret platformları olarak öne çıkan pazaryerleri, sektörde baskın oyuncuların da yatırımları ile sektör büyüklüğünde önemli bir yer edinmiştir.
Pazaryeri iş modeli, B2C, C2C, B2B gibi modeller için değişiklik göstermektedir. Hizmet ve ürün sunumu bakımından değerlendirildiğinde pazaryerlerindeki sınırlar bazen netliğini kaybetmektedir.
Türkiye’deki pazaryerlerinin iş modellerine göre ana hizmet türleri şunlardır;
Kaynak: TÜSİAD E-Ticaret Raporu - 2019
Pazaryerleri, e-ticarete başlamak isteyen işletmeler için nitelikli insan gücü sağlamaktadır. Ayrıca, performans iyileştirme ve operasyonel hizmetlerin güçlendirilmesi gibi konularda da destekleyici ve hızlandırıcı etkiler sunmaktadır. Sahip oldukları dijital yetkinliklerle ürünlerin incelenmesi, sepete eklenmesi, satın alınması gibi tüketici davranışlarını işletmeye raporlayabilmektedirler. Tüm bunlarla birlikte pazaryerleri, ürünlerin listelenmesinden paketlenmesine, gönderilmesinden işletmelere geri bildirim yapılmasına kadar hizmet kalitesini artırıcı uygulamalar sağlayabilmektedir.
KAYNAK
TÜSİAD E-Ticaret Raporu-2019, Türkiye’de E-Ticaret, E-Ticaret 2018 Sektör İstatistikleri grafiği, s.18. (1)